Orka (Orcinus orca)

Orka’s (ook zwaardwalvis genoemd) zien we van juli tot begin september net buiten de Straat van Gibraltar. De term „zwaardwalvis” verwijst ook naar de uiterst lange rugvin van de mannetjes.

Wat weten we over de orka’s in de Straat van Gibraltar?

Orka’s zijn zeer inventief en hebben wereldwijd verschillende jachttechnieken ontwikkeld. In de Straat van Gibraltar hebben ze geleerd om tonijnen van de vishaken van de Marokkaanse en Spaanse vissers te halen. Daarbij wachten ze geduldig tot de vissers hun buit tot ongeveer 20 m diepte hebben opgetrokken… en dan laten ze alleen nog de kop van de tonijn achter. Want daar steekt de vishaak, die ze met hun echolocatiesysteem kunnen lokaliseren.

Een bijzonderheid van de orka's die hier leven, is dat ze de tonijn van de lijn aan de vissers ontfutselen.

Bij de vissers zijn orka’s niet erg geliefd, wat begrijpelijk is. Maar vooral de orkajongen profiteren op deze manier van de vangst van grotere vissen en overleven het eerste jaar beter dan kalveren van subkuddes, die de vissers niet benaderen. Een wet laat de lijnvissers inmiddels een hoger vangquotum toe, wat ook de orka’s ten goede komt.

De orkafamilies in de Straat

Als heel sociale dieren leven orka’s in familieverbanden, die meestal door een ouder wijfje worden aangevoerd. In 2004 werden in de Straat van Gibraltar in totaal 25 orka’s geïdentificeerd. Negen behoorden tot een subkudde, die bijna alleen in de lente voor Barbate werd waargenomen. De subkudde, die we in juli en augustus bij de lijnvissers aantroffen, bestond uit 16 individuen – het oudste mannetje van deze groep werd door ons „Camacho” genoemd, het oudste vrouwtje Matriarchin. In 2006 had deze groep zich gesplitst: twee wijfjes met hun nakomelingen en Camacho vormden een subkudde, het derde wijfje met haar kroost en Morales een tweede. Beide subkuddes hebben zich tot 2007 soms nog in een kudde verenigd; sinds 2008 konden we de subkudde van Morales echter slechts één keer waarnemen. Over redenen voor zeldzame waarnemingen kunnen we alleen maar speculeren; waarschijnlijk hangt dit samen met het gebrek aan tonijn. Tot de Camacho-pod worden thans ongeveer 16 individuen gerekend. Meer over deze dieren verneemt u in ons Onderzoeksrapport over de orka.

Orka's vluchten voor grindwalvissen!?

Aangezien de tonijnbestanden in dit gebied blijven achteruitgaan, worden ook orkawaarnemingen zeldzamer – in sommige jaren vertoeven ze hier slechts een paar weken. Maar zolang ze de Straat van Gibraltar opzoeken, kunnen de orkafans onder onze gasten blijven hopen op een ontmoeting met deze intelligente dieren.

Enkele keren maakten we zelfs een spannende achtervolgingsjacht mee: als de grindwalvissen de eerste schrik na de aankomst van de orka’s hebben overwonnen, kan het gebeuren dat ze ze uit „hun” aloud gebied verdrijven. Dit spektakel is zeldzaam en uniek in de wereld. We vragen ons af hoe het mogelijk is dat slechts vier grienden elf orka’s achtervolgen. Waarschijnlijk is het echter zo dat de orka’s de resterende 260 grienden in de Straat van Gibraltar onder water heel goed kunnen horen.

Interessante gegevens

  • overwegend zwart lichaam
  • wit patroon op de onderkant van het lichaam
  • witte vlek achter de ogen
  • hoge zwaardvormige rugvin (alleen bij mannetjes)
  • lichtere zadelvlek achter de rugvin
  • grote peddelvormige borstvin
Orka (Orcinus orca)
Onderorde: tandwalvissen
Familie: Delphinidae (dolfijnen)
Afmetingen: 5,5–9,8 m; 1,6–9 t
Geboortematen: 2–2,5 m; 180 kg
Levensverwachting: mannetjes: 30–50 jaar
vrouwtjes: 50–80 jaar
Geslachtsrijp: na 13 jaar (5,5 m)
Voortplanting: elke 3–12 jaar
Draagtijd: 12–16 maanden
Zoogtijd: tot 18 maanden
Voedsel: vissen, inktvissen, zeehonden, zeevogels, walvissen (in de Straat van Gibraltar hoofdzakelijk tonijn); 50-100 kg/dag
Snelheid: tot 55 km/u
Duikduur/-diepte: ca. 15 min; tot 250 m

Orka's - Video

Youtube video placeholder

Adopteer een walvis/dolfijn

Adopteer of schenk een symbolische adoptie voor een walvis of dolfijn in de Straat van Gibraltar en steun hiermee het onderzoeks- en informatiewerk van firmm.

Informeer u nu over onze adopties!