Over dolfijnen in gevangenschap
door Sonja Van Den Bossche
Tekst: Dominique Geysen
Ergens tussen 1998 en 2007 was ik door diverse projecten betrokken bij de Stichting voor Informatie over en Onderzoek naar Zeezoogdieren (www.firmm.org). Bovendien heb ik tijdens mijn 2.400 dagen, die ik als matroos in onze oceanen heb gevaren, ontelbare walvissen en dolfijnen in vrijheid ontmoet. Als duiker op Galapagos, in Frans-Polynesië of ook op Mallorca had ik zelfs wel eens onderwaterontmoetingen. Ik denk daarom voldoende inzicht te hebben gekregen, om u mijn mening over dolfijnen in gevangenschap te kunnen meedelen.
Laten we onszelf eens in de plaats stellen van de dolfijnen
Het is bekend dat dolfijnen tussen 100 – 200 km per dag kunnen zwemmen, offshore orka’s zelfs tot 400 km per dag. Deze dieren opsluiten in een zwembad van 50 op 10 meter (als dat het geval is), zou net zijn alsof wij, mensen, vele jaren van ons leven opgesloten in een toilethokje zouden doorbrengen. Daarenboven worden veel jonge dieren tijdens de gevangenneming al op jonge leeftijd van hun school gescheiden en worden ze gedwongen om in een zwembad te leven met dolfijnen van een andere school of zelfs een andere soort. De taal van de individuen verschilt dus op veel vlakken en de intensiteit van hun klikken resoneert exponentieel in een gesloten bassin, zoals bijvoorbeeld in een zwembad. Ik vertrouw nu op uw voorstellingsvermogen om u een beeld te vormen.
Om de dieren toch meegaand te houden en ze niet overstuur te maken, wordt hun voedsel – dode vis – vermengd met kalmeermiddelen en antibiotica. Dit laatste vooral om huidproblemen en ziekten door de slechte waterkwaliteit in de bekkens te voorkomen. Het is geweten dat we de gehoorzaamheid van de dieren met voeding kunnen „kopen”. Soms wordt daarbij de hongergrens overschreden om volgens de verwachtingen van de trainers voor dergelijke shows een goede uitvoering van de kunstjes te garanderen.
Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat de levensverwachting van de dieren als gevolg van de zojuist genoemde punten drastisch is verminderd.
De inspanningen en doelstellingen van de heer Ric O’Barry om alle dolfinaria in de wereld te sluiten, zijn gebaseerd op zijn ervaringen als voormalig trainer van de beroemde dolfijn „Flipper”. Hij heeft de harde realiteit van de handel met gevangen zeezoogdieren vele jaren lang persoonlijk als insider meegemaakt. Ik kan echt zeer aanbevelen om zijn opmerkelijke verhaal te lezen (www.dolphinproject.com).
Mijn ervaring met dolfinaria
Ergens tussen 2003 en 2006 was firmm van plan in Marokko een herstelcentrum voor dolfijnen te bouwen. Het idee om dolfijnen uit dolfinaria in een gesloten baai in de open zee onder te brengen en daarmee samengaand tevens de mogelijkheid te hebben om andere, wilde zeezoogdieren met problemen te helpen, beviel me. Na jarenlange inspanningen werd het project uiteindelijk nooit werkelijkheid, maar het gaf me een extra inzicht in de activiteiten binnen dolfinaria. Ik was niet alleen betrokken bij de plannen voor deze haven-/baaifaciliteit, maar werd ook uitgenodigd om een dolfinarium te bezoeken, om te zien of ik dolfijnen zou kunnen kopen, zodat ze zulke shows niet meer zouden moeten opvoeren.
Tijdens dit speciale bezoek werd ik uitgenodigd voor gesprekken met een „gespecialiseerde trainer”, die verantwoordelijk was om autistische kinderen in contact te brengen met de dolfijnen in het zwembad. Er wordt aangenomen dat de liefderijke aard van deze zoogdieren een impact zou kunnen hebben op het gedrag van autistische kinderen. Sommigen beweren dat het contact met de dolfijnen de symptomen zou kunnen verzachten of helemaal genezen. Toen de autistische kinderen, uitgerust met een zwemvest, bij de arm werden geleid, om zich zo te positioneren dat een grote tuimelaar hen kon benaderen, verliep de ontmoeting zonder problemen.
De doeltreffendheid van dolfijntherapieën is niet bewezen, maar brengt veel geld in het laatje voor de organisatoren.
Voor een ervaring van 15-20 minuten in het zwembad zonder garantie op verbetering werd daarbij heel veel geld opgestreken en dit gebeurde allemaal vóór de ogen van de ouders op de tribunes. Ik kan over dit thema slechts weinig uitspraken doen, omdat ik zelf geen dokter ben. Maar ik kan het gevoel van de knoop in mijn maag beschrijven, toen ik zag hoe een ouder zijn kind hoopvol bekeek en verwachtte dat er ogenblikkelijk iets aan het gedrag van zijn kind zou zijn veranderd, zodra het weer uit het water zou komen. Ik wil in geen geval de reactie van de ouders zelf veroordelen, omdat ik geen ouder ben van een kind met een dergelijk syndroom. Ik veronderstel dat het waarschijnlijk de commercialisering van deze hele show is, die me diep verontwaardigd maakte.
Een onvergetelijke ontmoeting in de natuur
Om u weer op te vrolijken en uit respect voor deze prachtige en charismatische dieren, zou ik u graag willen vertellen dat ik persoonlijk maar één keer een vergelijkbare ervaring opdeed. Terwijl ik met enkele vrienden in de open zee snorkelde, naderden in het wilde dolfijnen ons. Ze waren alleen geinteresseerd in een vrouw in onze groep en zwommen om haar heen. Het was duidelijk dat iets aan haar hen nieuwsgierig maakte en het leek alsof ze de vrouw zouden beschermen. Om een of andere reden zei iemand – eigenlijk voor de grap – dat ze misschien zwanger was, wat later waar bleek te zijn. We geloofden dat de dolfijnen de tweede hartslag van de baby hoorden door hun echolocatiesysteem. Misschien wilden ze haar alleen maar gelukwensen?
Dolfinaria zijn nog altijd een legale bezigheid in vele delen van de wereld en u bent natuurlijk vrij om ze te bezoeken. Vergeet daarbij echter niet uw verantwoordelijkheid, namelijk dat u door een bezoek deze organisaties en hun activiteiten ondersteunt.
Sommige mensen – dat geldt ook voor mij – vinden dolfinaria onethisch en wreed.
Kapitein Dom