Cursus in mariene biologie aan de Straat van Gibraltar - Reisverslag 2017

Tekst en foto's: Adriana Giger

Van 1 tot 9 september 2017 bezochten 19 studenten van de Universiteit van Bazel, samen met onze assistent Tom, onder leiding van Patricia Holm, de Straat van Gibraltar. We waren een gemengde groep van biologen en studenten MSD (Master of Sustainable Development). De uitstap naar Tarifa maakte voor ons een interdisciplinaire uitwisseling van ideeën en interessante discussies over de problemen van de wereldzeeën mogelijk. Het doel van de excursie was ook een dieper inzicht in de relaties tussen het antropogene gebruik van de zeeën en hun ecologie, evenals een kritisch onderzoek hierdoor.

We hielden verschillende lezingen, bijv. over walvisobservatie, de overbevissing van de rode tonijn, walvisvangst, plastic vervuiling, het plankton, het interstitieel zandsysteem, invasieve soorten en nog veel meer. Wie wou, kon daarenboven aan een eigen project werken, bijv. een biologische studie uitvoeren.

Dankzij de samenwerking en jarenlange vriendschap tussen onze professor mevrouw Holm, die actief is in de raad van bestuur van de Internationale Walvisvaartcommissie, en Katharina Heyer, konden we vijf keer met firmm op zee uitvaren, om de walvissen te observeren. Daarbij zagen we vijf van de in totaal zeven voorkomende walvissoorten. Een onvergetelijk moment was, toen we de potvis Observador zagen onderduiken en zijn staartvin te voorschijn kwam. Eén keer zagen we zelfs een vinvis. Elke ontmoeting met de walvissen was op haar eigen manier speciaal. We waren allemaal uitgelaten elke keer als een school dolfijnen heel dicht bij de boot kwam. Daarnaast zagen we herhaaldelijk maanvissen.

 

Naast de walviswaarnemingen konden we ook planktonstalen verzamelen en ze vervolgens onder de microscoop onderzoeken. We bepaalden de soorten en leerden veel over het belang van het plankton voor het ecosysteem van de zee. We zagen onder andere copepoden (of roeipootkreeftjes / eenoogkreeftjes), diatomeeën (of kiezelwieren), foraminifera, chaetognatha (of pijlwormen), appendicularia (of mantelvisjes), enz. Alle biologiestudenten onder ons waren erg enthousiast. Er was zelfs eens een mogelijkheid om het interstitieel zandsysteem te onderzoeken.

Hierbij keken we evenzeer naar de organismen uit de getijdenzone, die dit jaar helaas vooral door de eutrofiëring (=vergroting van de voedselrijkdom in water) en een daarmee gepaard gaande algenbloei was getroffen. Gelukkig vonden we aan de Middellandse Zeekust iets ten oosten van Tarifa een plaats, waar er nog genoeg organismen waren, die we konden bestuderen. Sommige daarvan brachten we eveneens naar het labo, andere bekeken we ter plaatse. Daarbij zagen we heel veel soorten, bijv. polychaeta (of borstelwieren), zeeslakken, slangsterren, anemonen, zeespinnen, nemertea / nemertina (of snoerwormen), amphipoden (of vlokreeften), enz. Eén keer voerden we tevens een kwantitatief onderzoek naar de soortensamenstelling in de getijdenzone uit. Ondertussen konden we duidelijk de zonering van de getijdenzone vaststellen.

  

Op ons programma stond voorts een bezoek aan de plaatselijke vismarkt in Tarifa. Daar probeerden we zoveel mogelijk vissoorten te bepalen. We leerden meer over de visvangst en lokale vistradities in Spanje (almadraba).

In onze vrije tijd konden we een paar keer gaan zwemmen aan het Atlantische strand. De excursie was een bijzonder leerzame ervaring. Ik kreeg de kans om de biologie van dichtbij te beleven en veel nieuwe mensen te leren kennen. De boeiende gesprekken met mijn medestudenten en mevrouw Holm zal ik nooit vergeten.

 

Verder wil ik namens alle deelnemers aan de excursie Katharina Heyer bedanken voor alles wat ze voor ons heeft gedaan. Dank u dat we de walvissen in hun natuurlijke omgeving van dichtbij mochten beleven.