Zoiets hebben we nog nooit gezien

40 grienden bedreigen jonge bultrug

Tekst: Mirjam Cott - Foto's: firmm

17 uur, de voorlaatste tocht van de dag. Veel gezinnen met kleine kinderen zijn aan boord van de VISION. Nieuwsgierig kijken ze naar het door de zon beschenen wateroppervlak, van de havenuitgang in Tarifa tot de Marokkaanse kust aan de overkant. Na slechts tien minuten duiken gestreepte dolfijnen op. Ze springen, nog op enige afstand, dan komen ze dichterbij en er komen er altijd meer bij. Pakweg 1.000 dieren flitsen op speelse wijze aan alle kanten van de boot. Gezwind bewegen ze zich voort, springen opnieuw en opnieuw, draaien om hun eigen as en rijden op de golven. Wat een aangenaam schouwspel, ook omdat er zoveel jonge dieren bij zijn. Uitvoerig bekijken we ze van alle kanten, totdat we verder varen, om nog andere zeezoogdieren te ontmoeten.

Al na korte tijd meldt Katharina Heyer door de micro dat links vóór ons een grote groep grienden te zien is. Als we naderbij komen, kondigt ze ook grote tuimelaars aan en in het midden van de groep vermoedelijk een potvis: drie soorten samen. Uiterlijk op dit moment zijn alle ogen op de naderende dieren gericht. Als we dichterbij komen, merken we dat het om een vinvis gaat. De groep nadert onze boot aan de rechterzijde... en daar op ongeveer 50 meter afstand zien we ook een andere walvisobservatieboot.

De diergroep drijft - zo lijkt het - tussen de twee boten door, eerst korter bij de andere boot, heel dichtbij. Zo'n 40 grienden zwemmen opgewonden om de vinvis heen. We kunnen in hun midden telkens weer zijn lang uitgestrekte rug met de kleine rugvin onderscheiden. De grote tuimelaars zijn intussen ondergedoken.

  

Nu beweegt de groep zich naar onze boot aan de overzijde, de walvis zwemt regelrecht naar ons toe, de kinderen roepen en de volwassenen ook. Verbazing mengt zich met grote eerbied in de stemmen. De grienden volgen de walvis onophoudelijk en omsingelen hem, ook als hij onder onze boot door duikt. Aan de andere kant gaat het spektakel door. De walvis is zo dicht bij de boot dat we in zijn twee blaasgaten kunnen kijken. Uit de ooghoek kan ik zijn langere, witte borstvin in het water te zien krijgen. Het zou een bultrug kunnen zijn!

  

De walvis slaat geagiteerd met de staartvin en beweegt zich langzaam en kronkelend voort in het water. Hij vecht en zwoegt, tegelijkertijd te zwak daarvoor, bijna alsof hij het oriëntatievermogen heeft verloren. Hij is negen tot tien meter lang en heeft een donkergrijs vel, dat veel kleine, witte krassen vertoont. Ze glinsteren in de zon. Aan de onderkant lijkt hij ook wit te zijn; in zijn vin is dat zichtbaar. Steeds weer slaat hij ermee op het water.

De kinderen schreeuwen, ik maan ze aan - eigenlijk voor de eerste keer tijdens een trip - om stiller te zijn en leg hen uit dat de walvis overduidelijk lijdt en we hem niet nog meer angst moeten aanjagen. De ouders helpen me om de oproep tot kalmte te verspreiden. De kinderen begrijpen dat de toestand ernstig is. De groep dieren drijft iets weg van de boot en de kinderen vragen me of we de walvis kunnen helpen. Ik antwoord negatief daarop.

Dan zwemt de walvis nog eens recht naar de boot toe; hij doet het met opzet. De kinderen hebben het goed gesnapt: het is alsof hij op zoek is naar hulp of zelfs bescherming onder de boot. De grindwalvissen blijven echter in zijn onmiddellijke omgeving: de boot met de mensen lijkt hen helemaal niet te storen. Wanneer ik mijn hoofd heel ver uit het raam steek, hoor ik heftig ademen daarbuiten en we zien het ook. De grienden zwemmen voortdurend naar de walvis toe; in kleine groepen van twee tot vier dieren bedreigen ze hem van alle kanten. Het ziet eruit alsof ze hem willen onderduwen, ja, ze benaderen hem zelfs zo agressief - sommige springen boven op hem - dat hij om zijn eigen as draait. Een paar grindwalvissen happen toe.

  

Later horen we een nieuwe mededeling van Katharina Heyer. Ze zegt dat we verdrietig zijn, omdat de grienden de walvis in hun midden willen aanvallen en bijten; daarom laten we ze nu alleen. Alle mensen op de boot hebben nu een enorme behoefte aan conversatie. Gedurende de hele terugtocht vertel ik in het Duits, Spaans en Engels dat we hier voor de eerste keer een dergelijke „aanval" van de grindwalvissen hebben gezien. Tot nu toe waren ze bij ons bekend als behoeders... Jaren geleden konden we eens gadeslaan hoe ze een bloedende potvis hebben beschermd met ongeveer 50 dieren, toen ze zich in een kring rond hem legden, om hem te beschutten tegen aanvallen van haaien en zo in „rust" te laten sterven.

 

In aanvalspositie hebben we de grienden tot hiertoe alleen maar kunnen observeren, als ze zich soms geroepen voelen om de orka's te verjagen uit hun territorium, hoewel de orka's veel groter worden dan de grindwalvissen. Vandaag hebben ze een - zoals uiteindelijk bleek - jonge bultrug aangevallen, die om een ons onbekende reden verzwakt en gedesoriënteerd leek.

De loop van de natuur? Hoe dan ook vertelt ze ons elke dag nieuwe verhalen.

Bultruggen worden trouwens uiterst zelden gespot in de Straat van Gibraltar. Dit voorval alleen al was iets heel bijzonders.