Invasief onderzoek - Deel 1

Tekst: Jörn Selling, bioloog firmm

Invasief onderzoek is onderzoek, waarvoor in dieren binnengedrongen moet worden, bijvoorbeeld met het operatiemes of waarin men zenders in het lichaam van walvissen steekt. Een extreme vorm van invasief onderzoek, waarbij de dieren het met hun leven bekopen, wordt vaak bij proefdieren gebruikt.

Veel wetenschappelijke kennis danken we aan de dood van vele proefdieren. Tegenwoordig probeert men om zoiets in beschaafde landen te voorkomen, door celculturen en 3D-modellen in computers te gebruiken.

Invasief onderzoek moet in de regel eerst goedgekeurd worden en deze toelating wordt niet zomaar voor onderzoeken van bedreigde diersoorten verleend. Momenteel is er in de Straat van Gibraltar een groep onderzoekers, die de walvissen al jaren bestudeert. In 2007 schoten ze met kruisbogen op de grindwalvissen, om huidproeven te krijgen voor isotopenonderzoeken en genetische analyse. Het toeval wilde, dat in dezelfde herfst een morbillivirusepidemie uitbrak, die vele grienden doodde. Eén van de mogelijke oorzaken, die in de wetenschappelijke wereld voor een dergelijke uitbraak aangehaald worden, is stress. In datzelfde jaar werd de diepzeehaven TangerMed geopend en de walviswaarnemers droegen helaas niet zelden bij tot de rest van de stress bij de dieren.

Dit jaar kwamen de onderzoekers op het grandioze idee, om radiozenders in de rugvinnen van de walvissen te steken, om ze sneller te vinden. Dit dient om te zien, wie met wie zwemt, om de sociale banden te achterhalen. Nu is het voor de walvissen niet leuk om doorprikt te worden, hoewel de onderzoekers beweren, dat ze dat praktisch niet merken. Onlangs stopte ik onze walvisobservatieboot dicht bij de onderzoekers, die met een lange stok rond een walvisgroep bezig waren en ik zag daar, dat de walvissen van de gelegenheid gebruikmaakten, om zich achter ons te verschuilen…

Meestal genezen de wonden vroeg of laat, maar niet altijd loopt het goed af. Een grindwalvis, die we Gonzo noemen, heeft een vervelende ontsteking onder aan de rugvin aan de rechterkant, alhoewel hij aan de linkerkant gestoken werd. De rugvin hangt meer en meer over naar de rechterkant. Men kan discussiëren hoe men wil, maar er is een sterk vermoeden, dat de ontsteking het gevolg is van de invasieve onderzoeksmethode.

 

Ook Edu, een griend, die dikwijls in de groep van de arme Curro te zien is, heeft een zender. Ons heeft het zeer geërgerd, dat een groep, waarin één van de leden al jaren vecht om te overleven, lastiggevallen wordt.

De directeur van de onderzoekersgroep is van mening, dat het leven van één enkele walvis van een soort niet belangrijk is; het voortbestaan van de soort is belangrijk. Dat kan kloppen in een zwerm vissen, hoewel er ook al vissen met een ander karakter ontdekt werden. Sommige zijn moediger dan de andere en beide vervullen een belangrijke functie. Bij de walvissen met hun ingewikkelde sociaal leven en hun cultuurontwikkeling, met hun gebruik van namen (tenminste bij dolfijnen) en met hun verschillende karaktertrekken, kan ik de opvatting niet delen. Daarmee sta ik niet alleen onder de wetenschappers – er zijn inspanningen van de IWC om erachter te komen, in hoeverre het lot van individuele dieren het overleven van de groep beïnvloedt.

Ik vind het zeer bedenkelijk, intelligente dieren hun recht op individualiteit inzake het zogenaamde „beheer“ van een populatie af te spreken. Vooral oudere dieren met meer ervaring in overlevingsstrijd dragen veel bij aan het succes van de groep. Sowieso moeten de mensen zich stilaan afvragen, hoelang ze de dieren alleen als bron van eiwit of proefobject willen beschouwen en waarheen hen dat zal leiden.

Wij zullen de evolutie van Gonzo en alle andere walvissen, die zenders hebben, van nabij volgen en eventueel ingrijpen, om de walvissen in de toekomst een beetje meer rust te geven.

Klik hier voor het tweede deel van het artikel door Eleonore Op De Beeck.