Het seizoen 2013 - een terugblik

Tekst: Jörn Selling; Foto's: Katharina Heyer, Jörn Selling, Sebastian Kanzler, "Der Spiegel", Eduardo Montano Peralta, Pedro Figueroa Moreno

Tarifa heeft in het seizoen 2013 nu en dan haar winderig-ruwe zijde getoond. Op een gegeven moment waaide er 20 dagen aan één stuk de beruchte sterke levante, die ons in de baai van Gibraltar dwong. De interessantste tochten beleven we daar meestal in het najaar, wanneer grote zwermen vliegende vissen in de Straat van Gibraltar bijeenkomen. Om deze te achtervolgen, werken honderden dolfijnen in groep samen. Daarvan profiteren zeevogels en soms ook tonijnen.

In de baai van Gibraltar hebben we het tuimelaarvrouwtje, dat als kalf door de daar levende gewone dolfijnen werd geadopteerd, twee keer gezien. Hoewel ze de volwassen grootte en dus vermoedelijk de geslachtsrijpheid heeft bereikt, blijft ze bij de gewone dolfijnen. Maar ze nadert de walvisobservatieboten niet.

Gewone dolfijnen

De vele, soms ook grotere groepen gewone dolfijnen in en vóór de baai van Gibraltar waren ons een groot genoegen. Bijzonder spectaculair zijn hun jachtgezelschappen in de herfst.

   

  

Gestreepte dolfijnen

Zij deden deze zomer vele tochten voor ons slagen, als de grindwalvissen en tuimelaars verdwenen. Dit gebeurt echter af en toe elk jaar, maar in dit seizoen kwamen beide soorten uiterst zelden. Gelukkig waren er honderden gestreepte dolfijnen, die in meerdere en soms grote scholen in de Straat van Gibraltar speelden. In dergelijke groepen is er altijd veel te zien, omdat de dieren meer speelkameraadjes hebben en elkaar opvrolijken.

   

   

    

Grote tuimelaars

De tuimelaars zijn de meest acrobatische van alle dolfijnen en vooral in de lente goed gehumeurd. Veel mooier dan de opgelegde show in het dolfinarium is de spontane vertoning, die zij vaak in de buurt van het schip opvoeren. Ondertussen vinden ze het leuk om de gasten aan boord te bekijken,

  

   

   

vooral als ze in onze boeggolf surfen.

   

  

   

   

Helaas is er ook minder moois te melden: we hebben een aantal dieren met kankergezwellen in de bek gezien.

   

Het spectaculairst voor het publiek zijn meestal de hoge sprongen.

   

   

Ook met minder opvallende showbijdragen laten ze hun lenigheid zien.

    

Een dierbare vriendin sinds 2004 is Lolly, die een infectievlek in de vorm van een paddenstoel heeft op de rugvin. Vergeleken met haar toestand in 2004 ziet haar rugvin er bijna onveranderd uit.

   

Grindwalvissen

Curro werd slechts nog een paar keer gezien in het voorjaar (Curro - zorgenkind van de Straat van Gibraltar); sindsdien is hij spoorloos verdwenen. Hopelijk is hij alleen gemigreerd, maar we kunnen niet uitsluiten, dat hij de strijd tegen zijn lelijke wonde verloren heeft. Van de onderzoekers, die vorig jaar zenders in de rugvinnen van de grienden gestoken hebben (Invasief onderzoek - Deel 2), weten we, dat momenteel slechts de helft van de grindwalvissen uit 1999 in de Straat van Gibraltar voorkomt. Intussen gebruiken ze blijkbaar zenders met zuignappen, waarmee hopelijk verwondingen zoals die van Gonzo (die we dit jaar ook niet meer hebben gezien!) in de toekomst vermeden worden. Waarom de grienden zeldzamer worden, is niet geheel duidelijk, maar het zou kunnen zijn, dat de morbillivirusepidemie van 2007 nog niet voorbij is. Het scheepsverkeer, dat door de nieuwbouw van 4 havens aan de Marokkaanse noordkust verder toegenomen is, is zeker niet bevorderlijk om de stress van de grindwalvissen te verminderen. Onder de geluidsoverlast lijden niet enkel de walvissen, maar ook hun prooidieren, de inktvissen.

   

  

Een andere en elk jaar terugkerende oorzaak van verwondingen zijn de sportvissers op tonijn, die hengelsnoeren achter hun boten meetrekken en daarbij soms kriskras door de walvissen varen.

   

Genezingsproces van een wonde, die „Soltero“ werd toegebracht.

    

Daarom zijn we heel blij met nieuwe kalveren, die nieuwsgieriger zijn dan de volwassenen en soms bij ons schip komen met hun moeder.

   

   

   

    

Zo zijn er altijd weer tochten met speelse, vrolijke en weleens nieuwsgierige grienden.

   

  

Orka's

Het orkaseizoen duurde twee weken langer dan vorig jaar. We konden ze echt doorlopend van 13 juli tot 24 oktober waarnemen, onderbroken door de gedwongen levante-periodes, waarbij de vissers ook in de haven moesten blijven. Zonder de vissers zouden we de orka’s veel minder zien. Meestal komen de vissers om ze te vangen:

    

    

Nu en dan zijn de orka’s sneller en halen de vis van de haak.

    

Als de orka’s al gegeten hebben, happen ze soms maar kort toe.

   

   

Daarna zien we de orka’s met de vis in de bek rondzwemmen. Sommige delen graag, andere houden hun vangst voor zich.

   

Met de prooi spelen, net als katten, is vanuit een beschaafde visie niet echt mooi, maar helpt de jongen om de jacht te oefenen. Occasioneel moeten arme dieren, die geen prooi,  maar op het verkeerde moment op de verkeerde plaats zijn, het daarvoor ontgelden.

   

  

Wanneer iedereen verzadigd is, wordt er gefeest.

  

   

    

   

    

De stammoeder van de subkudde, die we het langste kennen, deed weer mee.

   

Ook weer opgedaagd, is Bartolo, een mannetje uit een subkudde, die voornamelijk in de streek van Barbate blijft. Bij de tonijnvisserij met lijnen en vishaken vóór Tarifa duiken alle subkuddes vroeg of laat bij de vissers op.

 

Er zijn ook nieuwe opgroeiende mannetjes. Vooral deze stier valt door zijn onbezorgdheid vóór onze boten en zijn karakteristieke rugvin op.

  

   

Op 1 november vorig jaar en na een hele dag als walviszoeker op het dek van de Kairós, een activiteit die ik twee keer per seizoen aan boord van de zeilschepen van Sailing Classics uitoefen, bereikten we ‘s avonds de haven van Ceuta, waar we onverwachts wilden aanleggen. Al verwachtten we vrijwel geen nieuwe waarnemingen, we zagen zeevogels op één mijl afstand cirkelen. Dan grotere rugvinnen en plotseling de typische contour van de rugvin van een op- en onderduikend orkamannetje. Het was een grote verrassing ze zo laat in het seizoen en in de schemering van een naderend avondonweer, te spotten. De volgende foto’s werden geschoten door een gast aan boord:

   

Ook dit jaar herhaalde het spektakel zich op hetzelfde tijdstip, deze keer met showbijdragen vlak bij het nieuwe zeilschip Chronos vóór de Mozesberg. Een professionele fotograaf aan boord heeft ongelooflijke foto’s in hoge resolutie geschoten, maar ze me ondanks zijn belofte helaas nooit toegestuurd. Erg jammer, daar ze hadden kunnen ophelderen, of Camacho werkelijk gestorven of slechts tijdelijk verdwenen is:

  

Wij kunnen dus na onze jarenlange gegevensopname bevestigen, dat de orka’s van april tot november in de Straat van Gibraltar verblijven. Heel goed mogelijk, dat de later rondtrekkende kleinere tonijnen, die met de gewone dolfijnen op vliegende vissen jagen, de orka’s aantrekken in oktober en november.

Potvissen

Tot juni konden we een aantal potvissen observeren in de Straat van Gibraltar. Tijdens de zomermaanden juli, augustus en september hebben we ze niet waargenomen in het gebied. Pas in oktober kwamen ze weer tevoorschijn. Soms waren ze te zien in het gezelschap van grote tuimelaars en grienden.

April bracht ons een potvisparing, waarbij niet alleen wij toeschouwers waren.

    

    

Mei en juni, vaak is een schip in de buurt. De potvissen zijn hierdoor bijzonder getroffen; soms moeten ze daarvoor onderduiken.

   

   

   

Onder de vier potvissen op 18 oktober was er een drachtige koe.

   

Vinvissen

Dit seizoen konden we ongeveer evenveel vinvissen als het jaar daarvoor zien. Uitgerekend tijdens hun hoofdmigratieperiode was er 20 dagen aan één stuk sterke levante-wind, die de tochten in de Straat van Gibraltar onmogelijk maakte. Anders waren er misschien meer waarnemingen geweest.

   

  

Het mooiste is als ook nog het landschap op de achtergrond past, zoals bij deze vinvis, die haast had, wat je aan de zwemwijze herkent: wanneer ze langzaam zwemmen, tonen ze nooit de snuit <-> hoe meer haast ze hebben, des te meer van het lichaam uit het water komt. De walvis zat vol parasieten, wat blijkbaar heel vaak voorkomt. Als je de foto’s van de vinvissen vergroot, vind je meestal 10-30 cm lange palingachtige parasieten.

   

   

We nemen afscheid tot het volgende seizoen en hopen, dat de walvissen verder succesvol door de wereldzeeën kunnen trekken.